Τι θέλουμε; Θρησκευτική ελευθερία ή όχι;
Σήμερα υπάρχουν κοινωνίες παραδοσιακές, οι οποίες δεν επιτρέπουν την είσοδο σε αυτές, νέων ιδεών, δοξασιών, καθώς και την αποδοχή νέων στοιχείων από τις ανθρώπινες ομάδες που τις αποτελούν. Αυτό συμβαίνει διότι οι κοινωνίες αυτές φοβούνται ότι η είσοδος των νέων στοιχείων θα επηρεάσει καθοριστικά την ταυτότητά των μελών της, των στοιχείων που την ορίζουν ( γλώσσα , ιστορία, θρησκεία , ήθη έθιμα κ.λπ.),με συνέπεια την αλλοτρίωση της ίδιας της κοινωνίας.
Υπάρχουν όμως και κοινωνίες ανοικτές, οι οποίες επιτρέπουν την είσοδο νέων στοιχείων, από τα οποία: άλλα συνυπάρχουν με τα παραδοσιακά στοιχεία της κοινωνίας, αλλά υιοθετούνται από την κοινωνία, και άλλα απορρίπτονται. Αυτό συμβαίνει διότι τα μέλη αυτών των ανοικτών κοινωνιών αντιμετωπίζουν κάθε νέο στοιχείο όχι σαν κάτι που μπορεί να αλλάξει την ταυτότητά τους, αλλά να την βελτιώσει. Αυτό ασφαλώς συμβαίνει αμφίδρομα, με την ανταλλαγή νέων ιδεών και στοιχείων, που μπορεί να συμβεί με την επαφή διαφορετικών κοινωνικών ομάδων.
Έτσι στις πρώτες κοινωνίες δεν υπάρχει ανεξιθρησκία, αλλά τα μέλη της κοινωνικής ομάδας καθώς και κάθε άτομο που θέλει να εισέλθει σε αυτήν, οφείλει να πιστεύει στη θρησκεία που η παράδοση επιβάλει, και το ίδιο το κράτος το εγγυάται .
Αντίθετα στις δεύτερες κοινωνίες υπάρχει θρησκευτική ελευθερία και σεβασμός των μελών της κοινωνίας στη διαφορετικότητα, ακόμα και στη θρησκευτική, όπου και το ίδιο το κράτος την ανεξιθρησκία την κατοχυρώνει νομοθετικά.
